As catas arqueolóxicas iniciadas polo Concello de Zas confirman a existencia dunha vía empedrada de gran tamaño en Brandomil
24-07-2019
As catas arqueolóxicas realizadas ao longo destes días en Brandomil, baixo a dirección do arqueólogo Lino Gorgoso, confirman a existencia dunha vía empedrada de gran tamaño que, nalgúns puntos, acada máis de cinco metros de ancho e que en ocasión chega incluso a meterse debaixo dos muros delimitadores das fincas colindantes.
Segundo indica Lino Gorgoso, trátase dun camiño realizado con lousas encastradas a modo de chapacuña e con superficie alombada no centro, que mesmo conta con verteaugas en cada un dos seus laterais. Algúns dos veciños e veciñas de máis idade afirman recordar esta vía ainda que non na súa actual extensión escavada.
Grazas á fotografía antiga e coa axuda da veciñanza, o Concello de Zas promoveu a realización destas catas arqueolóxicas sobre unha vía antiga que bordea ó Río Xallas e chega ata a ponte, empregada durante séculos até a construción da estrada actual que leva a Muxía a comezos dos anos corenta do século XX.
Os resultados preliminares da intervención arqueolóxica promovida polo Concello de Zas deixan á vista un total de cinco tramos do camiño, catas de diferentes tamaños, seriamente dificultadas pola existencia de canles de auga que discorren cara a praia fluvial do Xallas. Segundo indica Gorgoso, o camiño ten unha conservación moi boa na maior parte das mesmas, apreciándose incluso a continuidade baixo os recheos da referida praia fluvial. A localización de tégulas romanas (tellas planas) sobre o lousado parece indicar unha cronoloxía antiga do mesmo, pero aínda non existen pezas diagnósticas por debaixo, polo que os resultados sobre a cronoloxía da vía aínda non son concluíntes a pesares de que a tipoloxía e aspecto da mesma é, para os arqueólogos, compatible cunha vía romana ou polo menos moi antiga.
Tanto o Alcalde do Concello de Zas, Manuel Muíño Espasandín, como Eugenio Rodríguez Puentes, Arqueólogo do Servizo de Arqueoloxía da Xunta de Galicia, estiveron presentes durante as distintas intervencións realizadas e ambos coincidiron en expresar expresaron o grande interese que despertan estas boas novas arqueolóxicas.
Os resultados satisfactorios desta intervención e a implicación da veciñanza achegando información sobre este camiño histórico e visitando acotío as calas arqueolóxicas, aconsellarían á realización dunha segunda fase que deixe ó descuberto esta importante vía escondida e con tanta historia aínda por revelar.
Brandomil, un referente da arqueoloxía
Brandomil é, dende o século XIX, un referente da arqueoloxía de Galicia debido tanto á grande cantidade de restos romanos localizados, como á súa ponte medieval e ó castro que leva o nome da aldea. Un dos principais temas de estudio dos arqueólogos é a existencia dunha vía romana que pasaría por Brandomil, denominada Via XX per loca maritima no Itinerario de Antonino, que unía Braga con Lugo pola costa, até Brigantium (A Coruña).
A existencia dun miliario e posiblemente outro inxerido na ponte levou a varios autores a afirmar que Brandomil corresponderíase, en época romana, cunha gran poboación urbana, denominada Grandimirum ou quizais Ad Duos Pontes.
